Werkgroep bollenerfgoed

In de Duin- en Bollenstreek heeft de bloembollencultuur een zwaar stempel gedrukt op het landschap en de bebouwde omgeving. Daarvan getuigen de bollenschuren, kwekerswoningen en andere gebouwen die met de teelt en verwerking van bloembollen te maken hebben. In de Duin- en Bollenstreek hebben tussen de 1000 en 1500 bollenschuren gestaan, die vooral in de periode 1920-1960 dienst hebben gedaan voor de bloembollencultuur.

Veel bollenschuren hebben hun oorspronkelijke agrarische functie verloren en worden met verval of sloop bedreigd. Daarom startte in 1997 het Museum De Zwarte Tulp het Project Herbestemming Oude Bollenschuren, dat tot doel heeft de meest waardevolle schuren in de streek voor het nageslacht te behouden. In 1998 werd het boek Beelden van bollenschuren uitgebracht, waarin de 33 meest waardevolle bollenschuren werden gepresenteerd. Daarnaast werden destijds nog 143 andere waardevolle schuren in een register ondergebracht. Er is veel onderzoek gedaan naar bollenschuren en er zijn adviezen gegeven aan particulieren en overheden over de herbestemming van bollenschuren.

In 2001 bleek dat in de periode 1997-2001, ondanks de inspanningen van het project, een derde deel van de waardevolle bollenschuren in de Duin- en Bollenstreek was gesloopt, door verval of sloop bedreigd of verregaand was aangetast, doordat ze ingebouwd raakten of ondeskundig zijn gerenoveerd. Tijdens de herinventarisatie zijn bovendien zijn veel nog niet geïnventariseerde schuren ontdekt. In het rapport Bollenschuren Revisited 2002 werd daarom de noodklok geluid en werd gepleit voor voorzetting van het project.

Met subsidie van de Regio Holland Rijnland, de Provincie Zuid-Holland en de Dienst landelijk Gebied is in de periode 2003-2006 het project Behoud en Herbestemming Bollenschuren uitgevoerd. Tijdens deze fase zijn veel adviezen gegeven aan particulieren en overheden over manieren voor herbestemming van bollenschuren. Bovendien is samen met gemeenten en de regionale overheid gewerkt aan een Regionaal Bollenschurenbeleid en een Regionale Collectie Bollenschuren, die beide in 2006 zijn vastgesteld. Het draagvlak voor behoud en herbestemming van bollenschuren is daardoor aanzienlijk vergroot. 

Eind 2006 zijn voor 50 van de 100 meest waardevolle bollenschuren schildjes gemaakt, die uitleg geven over de historie en de functie van het pand voor de bloembollenteelt. Bovendien verscheen het boek Nieuw leven voor oude bollenschuren, dat bedoeld is als stimulans voor eigenaren, architecten, aannemers en overheden om meer bollenschuren door functiewijzing en herontwikkeling voor de toekomst te behouden.

Vanaf 2007 is het project voortgezet onder de vlag van het CultuurHistorisch Genootschap Duin- en Bollenstreek. Dit heeft de binding met de historische verenigingen nog verder versterkt. De naam is gewijzigd in Werkgroep Behoud en Herbestemming Bollenerfgoed, omdat naast de bollenschuren ook andere waardevolle panden, zoals kwekerswoningen en tuinbouwscholen aandacht behoeven.

In 2009 verscheen de routegids Fietsen langs Bollenerfgoed, die een fietstocht door de Bollenstreek langs 85 oude bollenschuren beschrijft. In 2010 werd het rapport Linten en clusters van Bollenerfgoed uitgebracht, dat het verband beschrijft tussen het bollenerfgoed en het bollenlandschap. Bovendien geeft de Werkgroep elk jaar de Zwarte Tulp Prijs uit, voor behoud van Bollenerfgoed.

De werkgroep heeft een eigen website: www.bollenerfgoed.nl